लखनौ भारतीयम् संस्थेच्या 35 व्या स्थापना वर्षानिमित्त शिवंजना स्टुडिओच्या संयुक्त विद्यमाने आयोजित दोन दिवसीय संगीत व नाट्य महोत्सवाच्या दुसऱ्या दिवशी गुरुवार 20 नोव्हेंबर रोजी दोन दिवसीय संगीत व नाट्य महोत्सवाच्या दुसऱ्या दिवशी ‘विदूषक-विदूषक’ या विनोदी नाटकाचा प्रयोग अकादमीच्या संत गाडगे जी महाराज संगोष्ठी सभागृह, जी. संध्याकाळ हसत-हसत भरली होती. या नाटकाच्या माध्यमातून जगातील महान विदूषक चार्ली चॅप्लिन यांना आदरांजली वाहण्यात आली. व्ही.वा. शिरवाडकर लिखित ‘विदुषक’ हे नाटक चार्ली चॅप्लिन यांच्या जीवनातून प्रेरित असून, त्या आधारे ‘द क्लाउन-विदुषक’ हे नाटक सादर करण्यात आले.
ज्येष्ठ नाट्यदिग्दर्शक पुनित अस्थाना यांनी याचे दिग्दर्शन केले होते. या सामाजिक व्यंगचित्राचा नायक भोलाराम हा एक साधा स्वभावाचा सामान्य माणूस आहे जो साधी वागणूक असूनही हसतमुख होतो. याप्रसंगी निवृत्त आयएएस अधिकारी, लेखक, नाटककार व दिग्दर्शक पद्मश्री डी.पी. सिन्हा आणि ज्येष्ठ रंगकर्मी पद्मश्री राज बिसारिया यांना ज्येष्ठ रंगकर्मी डॉ. अनिल रस्तोगी आणि पद्मश्री राज बिसारिया यांच्या पत्नी किरण राज बिसारिया यांनी श्रद्धांजली वाहिली.
नाटकाचे मध्यवर्ती पात्र भोलाराम हा एका बारमध्ये वेटर आहे आणि एक संवेदनशील आणि दयाळू व्यक्ती म्हणून तो साहजिकच सर्वांना मदत करण्यात गुंतलेला आहे. दुसरीकडे, राजबहादूर नावाचा एक चिवट स्वभावाचा उद्योगपती आहे, जो कोट्यवधी रुपयांचा असूनही आपल्या कारखान्यातील कामगारांबद्दल पूर्णपणे असंवेदनशील आहे. कारखान्यात एखाद्या कामगाराचा अपघाती मृत्यू झाला तरी तो भरपाई द्यायला तयार नाही. राजबहादूरच्या अत्यंत आधुनिक विचारसरणीच्या पत्नीला तिची फिगर बिघडण्याच्या भीतीने मुले नको असतात आणि ती राजबहादूरला एकटे सोडून दुसऱ्या पुरुषासोबत अमेरिकेला जाते. एकाकी जीवनाशी झगडत, राजबहादूर संध्याकाळी मद्यधुंद होऊन इकडे-तिकडे भटकतो आणि कुठल्यातरी बारमध्ये पोहोचतो. असाच एके दिवशी भटकत असताना तो भोलाराम नावाच्या एका बारमध्ये वेटरला भेटतो, ज्याचा उत्स्फूर्तपणा आणि निरागसपणा त्याला इतका प्रभावित करतो की तो त्याला आपला मित्र तर बनवतोच पण मद्यधुंद अवस्थेत त्याला आपल्या कंपनीचा डेप्युटी मॅनेजर बनवतो आणि दुसऱ्या दिवशी त्याच्या ऑफिसमध्ये येण्यास सांगतो. दुसऱ्या दिवशी, भोलाराम त्याच्या कार्यालयात पोहोचल्यावर राजबहादूरने त्याला ओळखण्यास नकार दिला आणि त्याला कार्यालयाबाहेर ढकलले. दुस-या रात्री अशीच घटना पुन्हा दुसऱ्या ठिकाणी घडते आणि दुसऱ्या दिवशी ऑफिसमध्ये पोहोचल्यावर राजबहादूर पुन्हा तिला उचलून बाहेर फेकतो. दुसरीकडे, भोलाराम, कारखान्याच्या अपघातात मरण पावलेल्या मजुराची अंध तरुण मुलगी अंजलीला भेटतो आणि तिच्याबद्दल सहानुभूती दाखवून, तो रात्री नशेच्या अवस्थेत राजबहादूरकडून नुकसानभरपाईच्या रकमेचा धनादेश मिळवतो. या चेकमधून मिळालेल्या रकमेतून अंजलीला तिच्या डोळ्यांवर उपचार करून पुन्हा दिसू लागते. दरम्यान, तिची सहानुभूती असलेल्या भोलारामच्या प्रेमात ती पडते, पण भोलाराम त्याच्या गरीब परिस्थितीमुळे तिच्यासमोर येणे टाळतो, परंतु अंजलीला सत्य कळते आणि शेवटी ती त्याचे प्रेम मिळवण्यात यशस्वी होते.
भोलारामच्या मध्यवर्ती भूमिकेत केशव पंडित यांनी चार्ली चॅप्लिनचे निरागस आणि उत्स्फूर्त व्यक्तिमत्त्व आपल्या बहुआयामी अभिनयाने रंगमंचावर जिवंत केले. राजीव रंजन सिंग हे राजबहादूरचे दुहेरी व्यक्तिमत्व अतिशय कौशल्याने जगले. पूजा सिंहने आपल्या प्रभावी आणि भावनिक अभिनयाने दृष्टीहीन अंजलीची तसेच तिच्या अंधत्वाची व्यथा सुंदरपणे मांडली. पाहुणे अभिनेता म्हणून अंबरीश बॉबीने भ्रष्ट हवालदाराचे पात्र पूर्ण हसून सादर केले. तुषार बाजपेयी “शुभम” यांनी अर्धपोटी राजकारणी म्हणून गावातील प्रमुखाचे पात्र उत्कृष्टपणे मांडले. रामेंद्र लाल यांनी सचिवाची भूमिका पूर्ण सन्मानाने मांडली. रितू श्रीवास्तवने खेड्यातील शाळेच्या मुख्याध्यापकाची व्यक्तिरेखा तिच्या बबली कृतीने अतिशय मनोरंजक बनवली. बालकलाकार कैरा कुंती सिंगने आपल्या गोड बोलून सर्वांची मने जिंकली. याशिवाय बार मॅनेजरच्या भूमिकेत सुमित श्रीवास्तव आणि वेटरच्या भूमिकेत स्वस्तिक मोहन यांनीही आपल्या अभिनयाने छाप पाडली.
आनंद अस्थाना यांच्या बहुस्तरीय सेटने दृश्ये सुंदरपणे वाढवली. राजीव रंजन सिंग यांनी लिहिलेल्या आणि संगीतबद्ध केलेल्या दोन गाण्यांनी अंजलीच्या भावना अतिशय ताकदीने मांडल्या. रत्ना आनंद यांनी साकारलेल्या वेशभूषेने सर्व पात्रे नैसर्गिक आणि अधिकृत पद्धतीने मांडली. प्रियांक कथेरियाच्या पार्श्वसंगीताने नाटकातील विविध भावना सुंदरपणे वाढवल्या. गोविंद यादव यांच्या जादुई प्रकाशयोजनेने केवळ दृश्यांची भावनाच वाढवली नाही तर सादरीकरणात इंद्रधनुष्याचे रंगही जोडले.